HFM

DUX 2019

Muzyka:
Realizacja: 

Najsłynniejszy utwór Henryka Mikołaja Góreckiego nosi tytuł „Symfonia pieśni żałosnych” i de facto składa się z trzech sekwencji wokalno-instrumentalnych o rozbudowanej orkiestracji, a wykorzystane tam teksty nie wyszły spod pióra znanych poetów – to średniowieczny lament maryjny, napis na ścianie celi aresztu i śpiewka o matce opłakującej syna-powstańca śląskiego. Ale Górecki pisał też pieśni z towarzyszeniem fortepianu do poezji XIX i XX wieku; ten jego dorobek (oprócz juweniliów) liczy 19 utworów – siedem minicykli. Liczebnie może niewiele, lecz każdy tekst był wybrany z wielką starannością i każdy miał wielkie znaczenie dla kompozytora, wyrażał jego intymne uczucia i refleksje. Wszystkie pieśni Góreckiego znalazły się na dwupłytowym albumie DUX-u. Wśród umuzycznionych autorów: Słowacki, Norwid, Konopnicka, Wyspiański, Tuwim, Marek Skwarnicki (współczesny poeta religijny, także publicysta „Tygodnika Powszechnego”) i jedyny nie-Polak: Hiszpan Federico Garcia Lorca. Choć program ułożono chronologicznie, między pieśniami z roku 1956 i 1996 nie słychać drastycznej różnicy. Słowo ma tu pierwszeństwo przed muzyką, a sens – przed melodią; prosty rytm i niespieszne tempo podkreślają główne myśli; interpretacja wokalna ma brzmieć jak głośne myślenie, pełne powagi i powściągliwości uczuć. Znakomici wykonawcy pięknie niosą ciężar ładunku intelektualnego i prawdy tych pieśni. Dwie z nich – do słów Lorki, w interpretacji Urszuli Kryger, powstałe w latach 1956 i 1980 – to rewelacja.

Hanna Milewska

DUX 2019

Muzyka:
Realizacja: 

Scenariusz ordinarium (części stałe) liturgii mszy świętej nie podlega zmianom, lecz zasady oprawy muzycznej są bardzo luźne. Słychać to na omawianym albumie DUX-u, zawierającym trzy zupełnie różne, odrębne stylistycznie msze. „Messe basse” na sopran, chór żeński i organy (1881) Faurégo to utwór skromny, ukryty za celem sakralnym, któremu służy. Prosta, „przezroczysta” interpretacja Marty Boberskiej i zespołu wokalnego pozostaje w zgodzie z intencją autora. W „Tongeren Mass” Krzysztofa Grzeszczaka (ur. 1965) głównym bohaterem są organy (gra na nich znakomity Krzysztof Urbaniak), którym powierzono partię iście messiaenowską – tak ruchliwą i potężną, bogatą harmonicznie i ciekawą barwowo, że powstaje iluzja udziału wielkiej orkiestry, zwłaszcza w finałowym Agnus Dei – prawdziwej muzyce sfer. I wreszcie niezwykła ze względu na koncepcję obsadową msza „Son of God Mass” współczesnego kompozytora angielskiego Jamesa Whitbourna (ur. 1963). Tytułowy Syn Boży ma tu swą muzyczną reprezentację w partii saksofonu (wspaniały występ Pawła Gusnara). Saksofon opowiada dzieje Jezusa zgodnie z biblijną narracją, od „szofarowego” introitu, poprzez medytację w Kyrie i ciche ukojenie w Lava me, do ostatniej, wznoszonej w niebo, unisono z chórem i organami, nuty w Amen. Co za pomysł, co za wykonanie…

Hanna Milewska

DUX 2019

Muzyka:
Realizacja: 

Scenariusz ordinarium (części stałe) liturgii mszy świętej nie podlega zmianom, lecz zasady oprawy muzycznej są bardzo luźne. Słychać to na omawianym albumie DUX-u, zawierającym trzy zupełnie różne, odrębne stylistycznie msze. „Messe basse” na sopran, chór żeński i organy (1881) Faurégo to utwór skromny, ukryty za celem sakralnym, któremu służy. Prosta, „przezroczysta” interpretacja Marty Boberskiej i zespołu wokalnego pozostaje w zgodzie z intencją autora. W „Tongeren Mass” Krzysztofa Grzeszczaka (ur. 1965) głównym bohaterem są organy (gra na nich znakomity Krzysztof Urbaniak), którym powierzono partię iście messiaenowską – tak ruchliwą i potężną, bogatą harmonicznie i ciekawą barwowo, że powstaje iluzja udziału wielkiej orkiestry, zwłaszcza w finałowym Agnus Dei – prawdziwej muzyce sfer. I wreszcie niezwykła ze względu na koncepcję obsadową msza „Son of God Mass” współczesnego kompozytora angielskiego Jamesa Whitbourna (ur. 1963). Tytułowy Syn Boży ma tu swą muzyczną reprezentację w partii saksofonu (wspaniały występ Pawła Gusnara). Saksofon opowiada dzieje Jezusa zgodnie z biblijną narracją, od „szofarowego” introitu, poprzez medytację w Kyrie i ciche ukojenie w Lava me, do ostatniej, wznoszonej w niebo, unisono z chórem i organami, nuty w Amen. Co za pomysł, co za wykonanie…

Hanna Milewska

DUX 2019

Muzyka:
Realizacja: 

Wielu muzyków marzy o tym, by znaleźć swoją niszę: specjalizować się w pewnym kręgu kompozytorów i utworów. Tworzą w ten sposób swoją strefę komfortu, bezpiecznego funkcjonowania. A jeśli ktoś wybiera obszar tak wielki jak współczesna muzyka wokalna i opiera repertuar na utworach, które dopiero powstają? Wtedy zatytułowanie albumu „Strefa komfortu” jest żartem, ironią, pychą czy wyzwaniem losu? A może, paradoksalnie, wyrazem dojrzałości i pokory? Piotr Pieron, lider grupy proMODERN, pisze w płytowej eksplikacji: „Wielkie, piękne i prawdziwe zjawiska dzieją się poza strefą komfortu. Gdy dłużej. Gdy dotkliwiej. Gdy głębiej”. proMODERN to teatr głosów. To mnogość rodzajów emisji, barw i odcieni. To perfekcja dykcji, śpiew i melorecytacja w wielu językach. To zdolność dialogowania, wchodzenia w konflikt i rozładowywania napięcia przez sześcioro wspaniałych śpiewaków. Wyszli ze strefy komfortu, aby obudzić piękno uśpionych utworów („Ecloga VIII”, „Lord Tennyson Song”) i tchnąć piękno życia w utwory nowe (upiorna zona syreniego śpiewu w „Bennington Triangle”; tortura rytmu zegara/oddechu w tytułowym „Comfort Zone”). Swoją premierę fonograficzną ma tu arcydzielna kompozycja Piotra Tabakiernika „apoptōsis”. Erudyta Tabakiernik uszył szatę literacką z tekstów od Cycerona, po ludową poezję Gruzji, a punktem wyjścia uczynił Sonet LXXIII Szekspira w tłumaczeniu Kasprowicza. Już za sam wybór tego przekładu należy się podziw. Brawo Tabakiernik; proMODERN – chapeu bas!

Hanna Milewska

DUX 2019

Muzyka: 
Realizacja: 

Flet poprzeczny wygięty w ósemkę na okładce to nie tylko inteligentna impresja na temat giętkiej jak wąż frazy fletowej. To graficzny przekład tytułu albumu: „Nieskończoność”. Wstęga Möbiusa jako symbol matematyczny to zarazem nawiązanie do wykształcenia grającej na flecie Natalii Jarząbek, która oprócz dyplomu muzycznego zdobyła magisterium z matematyki. Natomiast tytułowa nieskończoność odnosi się nie tylko do krajobrazów malowanych dźwiękami, lecz przede wszystkim do sposobu malowania. Jarząbek jest mistrzynią w stosowaniu „oddechu permanentnego”. W terminologii instrumentalistów dętych oznacza to sprytne wciąganie powietrza nosem, gdy jednoczesny wydech ustami służy nieprzerwanemu wydobywaniu dźwięku. Dzięki temu można spektakularnie wydłużyć frazę. Natalia Jarząbek pracuje nad książką o tej technice, a omawiana tu płyta została pomyślana jako sonorystyczny dodatek do publikacji. Skromny zamiar, rewelacyjny efekt! Oprócz znakomitych transkrypcji, dokonanych przez samą Jarząbek (m.in. utwory Chopina i Paganiniego), na kompakcie znalazły się kompozycje twórców współczesnych, dedykowane Natalii – Dimitriego Arnautsa, Tima Mullemana, Iana Clarke’a i Marcela Chyrzyńskiego. Najdłuższa z fraz wydobytych tu permanentnym oddechem ma ponoć aż 250 dźwięków. Ale wirtuozeria solistki jest służebna wobec wyobraźni muzycznej i narracji. Głębi opowieści przydaje gra Emmy Wils na fortepianie. Niezwykła płyta. Oddechu Jarząbek trzeba posłuchać.

Hanna Milewska