HFM

Anagram 2023

Muzyka:
Realizacja: 


Od pierwszej krystalicznie dźwięcznej, czystej, strzelistej nuty (motet „Memento homo” Williama Byrda) wchodzimy w jasność – sferę ufności i nadziei, chociaż temat rozważań nakłania do pokory i powagi: „Memento homo” – „Pamiętaj, człowiecze, że prochem jesteś i w proch się obrócisz”. Towarzyszące liturgii nabożeństw okresu Wielkiego Postu utwory, przy całej surowości przekazu, mają przygotować duszę i umysł na radość Zmartwychwstania. I tak też, jako przewodnik na wielkopostnej drodze refleksji, został ułożony program płyty – od „Memento homo”, przez opisy smutku, niepokoju i rozpaczy, fragmenty biblijnych lamentacji Jeremiasza, aż do zawierzenia wsparciu Zbawiciela, czyli „Salvator Mundi (II)” Thomasa Tallisa. Na płytę trafiło sześć kompozycji Byrda i Tallisa. To przykłady kunsztu polifonii renesansowej, łączącej precyzję architektoniki muzycznej z żarliwością ekspresji. Zespół Gregorianum – sześć głosów męskich: kontratenor, dwa tenory, baryton i dwa basy – prowadzi swe indywidualne konfesje-modlitwy wyraźnie wytyczonymi ścieżkami melodycznymi, które splatają się w jednym organizmie żywej harmonii. Najpiękniej słychać to w motecie „Tristitia et anxietas” Byrda. Nieskazitelna intonacja i hieratyczność to niezbywalne cechy śpiewu Gregorianum, a czas nagrania (początek agresji rosyjskiej na Ukrainę) i miejsce (przyjazne akustycznie wnętrze świątyni na stołecznym Starym Mieście) działają dodatkowo na rzecz naturalności i szczerości interpretacji.

Hanna Milewska

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Deutsche Grammophon 2023

Muzyka:
Realizacja: 


Utwory z płyty zatytułowanej po prostu „Chopin” Rafał Blechacz zaczął wykonywać jako nastolatek. Przez prawie ćwierć wieku grał je w różnych salach, przed publicznością z wielu krajów, aż wreszcie zdecydował się podsumować długotrwałe poszukiwania najlepszej, najbardziej wnikliwej i finezyjnej interpretacji. Wydany przez Deutsche Grammophon krążek „Chopin” jest jeszcze jednym recitalem. Program albumu ułożono według wypracowanej przez pianistę recepty – każda z dwóch jego ulubionych sonat jest zestawiona z odpowiednią miniaturą: sonatę b-moll i nokturn fis-moll op. 48 nr 2 łączą podobieństwa harmonii; sonata h-moll i barkarola Fis-dur zdradzają wpływ włoskiego bel canta. Nokturn rozdziela większe formy, barkarola wieńczy całość, jak koncertowy bis. Blechacz prezentuje interpretację osobistą, przemyślaną w najmniejszym szczególe. Jest nasycona emocjami, lecz pozbawiona drastycznych kontrastów; nie ma też pauz rozrywających narrację – myśl zachowuje ciągłość, a pierwiastek refleksyjny nieco dominuje nad uczuciowym, zaś perfekcja techniczna służy wyobraźni i wrażliwości, nie zaś efektowności. „Marsz żałobny” z sonaty b-moll brzmi zaskakująco wartko i… lekko, jakby w kondukcie szli nie przygnieceni stratą żałobnicy, lecz duchy kontemplujące zaświatowy żywot. Uszy melomanów niechybnie wychwycą więcej miejsc, w których Blechacz zachęca do wyjścia ze strefy przyzwyczajenia.

 

Hanna Milewska

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DUX 2022

Muzyka:
Realizacja: 


Co pięć lat w Poznaniu odbywa się Ogólnopolski Konkurs Kontrabasowy im. Adama Bronisława Ciechańskiego. W roku 2012 organizatorzy prestiżowej imprezy zamówili kompozycję u Janusza Stalmierskiego, profesora poznańskiej Akademii Muzycznej. Nagrodę za jej wykonanie otrzymał Karol Nasiłowski, a „Samotne drzewo” stało się zalążkiem jego płyty-wizytówki, nagranej z pianistą Dominikiem Wizjanem. Nasiłowski, prowadzący w wielkopolskim konserwatorium klasę kontrabasu, dodał do programu dzieła kameralne kompozytorów związanych w przeszłości z Poznaniem: Stefana Bolesława Poradowskiego, Jana Kolasińskiego i Waleriana Gniota. Od razu należy pochwalić realizację nagrania. W stworzonej przestrzeni akustycznej dźwięk potężnych strun kontrabasu ma dużo miejsca do zamieszkania i odpowiednio dużo czasu do wędrówki; także proporcje współbrzmienia kontrabasu i fortepianu zostały ustawione znakomicie. Dzięki temu można się delektować zaletami muzyki: uroczą obrazowością „dziecięcych” miniatur Kolasińskiego, rzewną śpiewnością „Wielkopolskiej dumy” (a raczej – dumki) Gniota, afektowanym liryzmem „Romansu” Gniota i efektowną narracją „Sonaty” tegoż kompozytora. Jednak najważniejszą i najciekawszą pozycją pozostaje wspomniane „Samotne drzewo” – ponad 9-minutowa opowieść tytułowego drzewa-świadka wydarzeń o tym, co się dzieje wokół niego. A dzieje się mnóstwo, także w partii fortepianu oraz w dialogu między kontrabasistą a pianistą. Ten album dowodzi, że kontrabas to po prostu ekscytujący instrument.

 

Hanna Milewska

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DUX 2022

Muzyka:
Realizacja: 


Marta Gidaszewska i Robert Łaguniak wyszukują rzadko wykonywane utwory na duet skrzypiec, udowadniając, że taka konfiguracja może zabrzmieć do tego stopnia bogato i fascynująco, że słuchacz zapomni o utrwalonym skojarzeniu: skrzypce plus fortepian lub skrzypce plus orkiestra. Nowy album zawiera pięć dzieł czworga polskich twórców XX-wiecznych – Grażyny Bacewicz, Michała Spisaka, Tadeusza Paciorkiewicza i Mieczysława Weinberga. Kompozycje powstały w latach 40. i 50. Nie są opatrzone komentarzami programowymi, a ich tytuły to nazwy gatunkowe. Teoretycznie więc mamy do czynienia z czystą muzyką, świetną pod względem warsztatowym i stwarzającą wykonawcom okazję do pokazania zgrania w duecie, biegłości technicznej i sprawności w kształtowaniu barwy dźwięku. Gidaszewska i Łaguniak znakomicie tę szanse wykorzystują, a wirtuozerię łączą z radością grania – co słychać zwłaszcza w interpretacji stylizacji ludowych i tanecznych (Suita i Łatwe duety Bacewiczówny, Suita Spisaka). Wyobraźnia i wrażliwość dwojga młodych wiolinistów nakłaniają ich jednak do poszukiwania w muzyce opowieści. Dzięki takim wykonawcom Sonatina Paciorkiewicza zamienia się w narrację o zapracowanej służącej i jej wiecznie niezadowolonej pani, a Sonata Weinberga – w historię uwięzionego w jakiejś jamie człowieka, który resztką sił próbuje się wydostać na powierzchnię. Polish Violin Duo działa zaledwie od czterech lat, a oddało już niepomierne zasługi dla popularyzacji repertuaru na dwoje skrzypiec. Czekamy na kolejne odkrycia. n

 

Hanna Milewska

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DUX 2022

Muzyka:
Realizacja: 


„Irrberge” („Błędne góry”) – to niemiecka nazwa Majnegór – wzgórz pod Niborkiem na Mazurach. Legenda głosi, że w czasie działań wojennych w 1807 roku schroniła się tu okoliczna ludność. Z głodu jedli dziko rosnącą marchew, lecz zawarta w korzeniu substancja zaburzyła ich orientację; dopiero po wielu dniach błąkania się po wzgórzach wrócili do domów. Ponad 200 lat później, w czasie pandemii, dwaj polscy muzycy, świeżo po sesji nagraniowej w Lusławicach, pojechali na Mazury odpocząć. Fotograf Wojciech Grzędziński udokumentował ich „snucie się” w szarym, zamarłym krajobrazie. Zdjęcia stworzyły oprawę graficzną płyty „Irrberge” – spójną z muzyką oraz stanem ducha artystów. W Europejskim Centrum Muzyki Pendereckiego Andrzej Ciepliński i Tymoteusz Bies nagrali recital złożony z utworów na klarnet i fortepian. Klamrą spinającą program są dzieła patrona Centrum – Preludium na klarnet solo (1987) oraz Trzy miniatury na klarnet i fortepian (1956) – w istocie świetna, krótka sonata o persyflażowej części środkowej, w której fortepian odmierza czas jak sekundnik, kontynuując niejako barokowe muzyczne refleksje nad przemijaniem. Trzon albumu stanowią trzy XX-wieczne sonaty: Debussy’ego (1917; transkrypcja znanej sonaty skrzypcowej), Wajnberga (1945) i Poulenca (1962). Najciekawsza okazuje się kompozycja Wajnberga, w której partie instrumentów na długie odcinki rozchodzą się myślowo i dynamicznie. Wszelkie przejawy wyłaniającej się lirycznej melodii są tu „miażdżone”, a ciężki, motorycznie podany temat w pierwszej części budzi grozę. Rewelacja!

 

Hanna Milewska